Prawa półkula
Prawa półkula mózgowa przetwarza informacje holistycznie (globalnie) przez całościowe i symultaniczne (jednoczesne) analizowanie wszystkich cech bodźca. Strategia holistyczna, jako jednoczesna, jest niezależna od przebiegów czasowych. Globalne rozpoznawanie wyrazu następuje jednocześnie.
- rozumie słyszane i odczytywane globalnie konkretne rzeczowniki w mianowniku;
- identyfikuje i różnicuje samogłoski;
- kontroluje kierunek czytania (w naszej kulturze – od lewej do prawej);
- kontroluje cechy prozodyczne wypowiedzi (tzn. intonacje, akcent i rytm);
- pozwala rozumieć kontekst wypowiedzi, także metafory);
- kieruje funkcjami globalnymi (całościowymi), np.: może porównywać globalne „obrazy” zapisanych słów;
- steruje procesami orientacji na bodźce nowe;
- kieruje się w procesach identyfikacji bodźców podobieństwem fizycznym, np.: tata i łata mogą być rozpoznawane jako takie same słowa, litery s i ś jako identyczne;
- dokonuje przetwarzania wszystkich informacji przestrzennych, także specyficznych, takich jak identyfikowanie twarzy;
- przetwarza i przechowuje informacje muzyczne i matematyczne;
- odbiera informacje dotyczące przekazywanych uczuć (przede wszystkim negatywnych) dzięki przewadze (w stosunku do półkuli lewej) połączeń z układem limbicznym;
- wykazuje także specjalizację związaną z rozpoznawaniem figur geometrycznych, podstawowych cech bodźców (kontur, barwa, jasność);
- rozpoznaje bodźce zawierające ładunek emocjonalny;
- identyfikuje znaczenie reakcji mimicznych;
- reguluje emocjonalną ekspresję twarzy;
- rozpoznaje gesty wyrażające emocje;
- reguluje ocenę znaczenia informacji emocjonalnych w sytuacji komunikacji społecznej, np.: pozwala rozumieć, co oznacza podniesiony ton rozmówcy lub nagłe ściszenie głosu na widok jakiejś osoby.
Lewa półkula
Lewa półkula mózgowa przetwarza informacje w sposób analityczny (sekwencyjny), przez percepcję kolejnych elementów. Analityczno-sekwencyjne systematyzowanie materiału jest ściśle uzależnione od upływającego czasu. Kolejność dźwięków w wyrazach uwzględniać musi ich uporządkowanie w czasie (wzajemne następstwo).
- odbiera, identyfikuje i różnicuje dźwięki mowy, co aktywizuje lewą okolicę skroniowo-ciemieniową;
- przetwarza materiał związany z cichym czytaniem, co powoduje aktywność przede wszystkim okolicy wzrokowej;
- odnajduje rymy, co jest zależne od pracy okolicy skroniowej;
- dokonuje złożonych operacji werbalnych związanych z aktywnością kory czołowej;
- kieruje funkcjami analitycznymi i relacyjnymi, np.: dostrzega elementy liter, wszystkie kropki i kreski (w literach ś, ź), a także „widzi” zależność między obecnością znaku lub jego brakiem (w literach l, ł lub n, ń);
- organizuje informacje w sposób sekwencyjny, np.: układa kolejność głosek w wyrazach kto ? kot, zmieniając ich znaczenie;
- przetwarza (odbiera i przechowuje) bodźce znane;
- kieruje się w procesach identyfikacji bodźców (np.: obrazów graficznych liter) związkami logicznymi;
- dokonuje porównywania bodźców poprzez ujęcie relacji (związków) między nimi, np.: jest kreseczka (t), nie ma kreseczki (l), jest pętelka (ą), nie ma pętelki (a);
- odbiera i rejestruje upływający czas;
- zawiaduje pamięcią dotyczącą ogólnej wiedzy o świecie;
- ukierunkowuje uwagę.