Podstawowym celem stosowania metody warunkowania instrumentalnego jest likwidowanie niepożądanych zachowań (bez wnikania w ich przyczyny) oraz wyuczenie określonych zachowań (dzieląc czynności na elementarne etapy).
Środkiem do realizacji celu jest stosowanie różnego typu wzmocnień. Realizacja tej metody powinna uwzględnić:
- Analizę zachowania.
- System wzmocnień.
- Cel do realizacji.
Należy pamiętać o zasadach stosowania wzmocnień:
- wzmocnienie jest czymś, co następuje bezpośrednio po pewnym elemencie zachowania i zwiększa prawdopodobieństwo jego ponownego wystąpienia;
- wzmacnianie pozytywne polega na tym, że po danym zachowaniu następuje „rzecz” przyjemna: w przypadku wzmocnienia negatywnego usuwamy „rzecz” nieprzyjemną;
- należy stosować przede wszystkim wzmocnienia pozytywne;
- wzmocnienia mogą być:
- pierwotne (np.: jedzenie lub picie);
- wtórne (np.: pieniądze, żetony);
- socjalne (np.: pochwały, uwaga, uściski);
- stymulujące.
- w przypadku doboru wzmocnień pozytywnych należy kierować się przede wszystkim preferencjami osoby, z którą pracujemy;
- wzmocnieniem może być określona czynność;
- wzmocnienie powinno następować tylko po zachowaniach, które są pożądane;
- wzmocnienia powinny być stosowane:
- gdy dziecko dobrze się zachowa;
- bezpośrednio po tym, gdy wystąpi to zachowanie.
Warunkiem skuteczności tych oddziaływań jest precyzja, systematyczność i konsekwencja w ich stosowaniu.
Bibliografia:
Pilecki J. (red.), Usprawnienie, wychowanie i nauczanie osób z głębszym upośledzeniem umysłowym, Kraków 1998